КУРАШ– МЕЗБОНЛАР ВА МЕҲМОНЛАР НИГОҲИДА

Алимардон полвон Валиев ва Қўлдош полвон Худойқулов

Президент соврини учун Ҳаким ат-Термизий хотирасига бағишланган халқаро турнир юқори савияда ўтди. Анъанага кўра, мазкур турнир кураш бўйича фаҳрий мураббий Алимардон полвон Валиев, фаҳрийлар ўртасида жаҳон чемпиони Қўлдош полвон Худойқуловлар ҳамда кураш мактабида таълим олаётган бўлажак полвонларнинг кўргазмали чиқиши билан бошланди. Беллашув дуранг натижа билан якунланди. Мусобақани бошлаб берган фаҳрий ва ёш полвонлар Сурхондарё вилоят ҳокими Нормўмин Чориев томонидан тақдирланди. Фурсатдан фойдаланиб, Қўлдош полвон Худойқуловни суҳбатга тортдик:

- Билишимизча, фахрийлар ўртасида жаҳон чемпиони экансиз. Курашда эришган ютуқларингиз билан ўртоқлашсангиз?

- Ўтган йилларда бир қатор мусобақаларда иштирок этдим. 2003 йил Тошкентда бўлиб ўтган Жаҳон чемпионатида ғолиб бўлдим. 2005 йил Термизда бўлиб ўтган мусобақада 3 ўринни эгалладим.

- Курашга меҳр қўйишингизга ким сабаб бўлган?

- Кураш билан 1955 йилдан шуғулланаман. Кураш тушиш авлоддан авлодга мерос бўлиб келаётир. Спортнинг бу турини танлашимда отамнинг хизматлари катта. У киши ўз даврининг машҳур полвонларидан бири эди. Тўй ва сайлларда қизиқарли кураш намойиш этиб, биз ёшларнинг ҳавасини ўйғотарди.

- Сизнингча, полвонларда қанақа яхши хислатлар мужассам бўлиши керак?

- Полвонлар иноснийлик, мардлик, жасурлик, ҳалоллик каби юксак фазилатларга эга бўлади. Полвоннинг хислатлари халқимиз қалбида минг йиллардан буён чечак очиб келаётган “Алпомиш” достонида жуда яхши тасвирлаб берилган.

- Кураш келажагини қандай тасаввур эта оласиз?

- Мустақиллигимизга 22 йил тўлган бўлса, шу давр мобайнида юртбошимиз ташаббуси билан ўзбек кураши дунёга танилди. Келажакдаги натижалар янада юксак бўлишига, Олимпия ўйинларига киришига ишончим катта.

Суҳбатни фахрий мураббий Алимардон полвон Валиев билан давом этдирди:

- Айни пайтда спортни, хусусан, курашни ривиожланатириш бўйича юртимизда олиб борилаётган ишлар ҳақидаги фикрларингиз билан ўртоқлашсангиз?

- Болалик давримизда спортни оммавийлаштиришга бундай эътибор қаратилмаган. Ўтган йилларда жаҳоннинг қатор давлатларида ўтказилган спорт мусобақаларида қатнашдим. Элим обрўси учун гиламга тушиб, совринли ўринларни қўлга киритдим. Президентимиз ёшларга, жумладан, ёш полвонларга катта ишонч билдириб, миллий курашимизни янада юксалтириш юзасидан алоҳида ғамхўрлик кўрсатаётир. Энг олис ва чекка қишлоқларда ҳам замонавий усулда жиҳозланган болалар спорти иншоотлари барпо этилиб, барча шарт-шароит яратилмоқда. Бу борада амалга оширилаётган ишлар биз кекса авлод вакиллари зиммасига ёш полвонларни миллий қадриятларимизга хос тарбиялаб, уларнинг маҳоратини янада оширишдан иборатдир.

- Мустақилликнинг дастлабки йилларидан Сурхон воҳасида ҳар икки йилда Президент соврини учун Ҳаким ат-Термизий хотирасига бағишланган халқаро турнир ўтказилмоқда. Чет эллик меҳмонлар миллий ўйинларимизга қаратилаётган бу даражадаги эътиборни кўриб, ўз ҳайратларини яшира олмаяптилар. Сизнингча, кураш нима?

- Кураш - халқимиз ҳаётида минг йиллардан буён яшаб келаётган ажойиб спорт тури. Лекин унинг ҳозирги мавқеи бўлакча. Спортнинг бу тури дунёнинг кўплаб давлатларида йилдан йилга оммавийлашиб бораётгани жуда қувонарлидир. Қайси халқ бўлишидан қатъий назар, кураш деса, ҳамма бирдек тушинади. Бу ўз навбатида ўзбек халқининг маданияти ва санъати, хусусан, тилининг ҳам кенг ёйилишига сабаб бўлмоқда. Кураш - келажаги бор, халқлар ўртасидаги дўстликни мустаҳкамлайдиган спорт тури. Шунинг учун ҳам у дунё халқларини мафтун этмоқда.

Ҳиндистонлик курашчи Маниш Кумар

Қизиқарли ва муросасиз ўтаётган баҳслар жараёнида хориждан ташриф буюрган полвонларнинг ҳам фикрлари билан қизиқдик. Дастлаб ҳиндистонлик курашчи Маниш Кумарни суҳбатга тортдик:

- Ўзбекистон, мусобақага мезбонлик қилаётган Сурхондарё ҳақида фикрларингиз?

- Бу Ўзбекистонга, айнан, Термизга иккинчи марта келиб, кураш мусобақасида иштирок этишим. Халқингиз жуда меҳмондўст, самимий. Термиз шаҳри йилдан йилга ривожланиб, кўркам гўшага айланаётганига гувоҳ бўлдим.

- Бу ерда сизни биринчи бўлиб диққатингизни тортган нарса?

- Бу ерда диққатимни тортган нарса – бу маданиятингиз, бозорларингиз.

- Кураш спорти билан неча йилдан бери шуғилланмоқдасиз?

- Кураш билан 7 йилдан бери шуғулланаман. Бу мусобақага тажриба орттириш мақсадида келдим ва ўзбек курашчиларидан кўп нарса ўрганмоқдаман.

- Юртингизда бу спорт турига бўлган муносабат қай даражада?

- Бизнинг халқимиз ҳам кураш спортига жуда иштиёқманд, ўн минглаб одамлар кураш мусобақаларини томоша қилади. Ўзбек кураши жаҳонга машҳур, жумладан, Ҳиндистонда ҳам. Кураш билан шуғулланувчи инсонлар юртимда жуда кўп ва йилдан йилга ортиб бормоқда.

- Кураш спортига қизиқишингизга ким ёки нима сабабчи бўлган?

- Дастлаб мен дзюдо билан шуғилланганман, кейинроқ курашга бўлган қизиқишим ортиб, бу спорт турини танладим ва шу кунга қадар курашда яхши натижаларга эришиб келмоқдаман.

- Ҳинд аёлларининг курашга бўлган муносабати ва иштироки қандай?

- Ҳинд аёлларининг ҳам курашга бўлган қизиқиши катта. 2011 йил Сурхондарёда бўлиб ўтган Жаҳон чемпионатида аёл курашчимиз бронза медални қўлга киритган. Бу спорт турини янада оммалаштиришимиз, халқларни янада кўпроқ жалб қилишимиз лозим. Ўзбек Кураш ассоциацияси бу борада кенг кўламли ишларни амалга оширмоқда ва бунга катта эътибор қаратмоқда.

 Конго-Браззалик полвон Патана- Гаудард 

Бугун кураш спортнинг энг яхши турларидан бири сифатида дунёнинг беш қитъасини қамраб олмоқда. Навбатдаги суҳбатдошимиз Африка қитъаси Конго-Браззалик полвон Патана- Гаудард бўлди:

- Юртимиз ҳақида фикрларингиз?

- Мен, аввало, юртингизга келганимдан жуда ҳам хурсандман. Халқингизнинг яхши кутиб олганидан миннаддорман. Дарвоқе, бу Ўзбекистонга илк ташрифим бўлади.

- Кураш билан қачондан бери шуғилланиб келмоқдасиз ва бу спорт турига қандай қизиқиб қолгансиз?

- Икки йилдан бери шуғулланаман. Кўриб турибмизки, кураш йилдан йилга ривожланиб боряпти. Ва шу сабаб ҳам мен курашни танладим. Менинг фикримча, бир кун келиб кураш спорти ҳам Олимпия ўйинлари сирасига киритилади, деб ишонаман.