Гапни нимадан бошлашга ҳам иккиланиб қолдим. Хуллас, қадрдон блогим, сенга таълим тизими ҳақида дард-хасратларимни дастурхон қилмасам, портлаб кетаман.
Вилоятдаги таълим тизимига билвосита гувоҳ бўлганим учун ҳам, талабаларни дарсларга қатнашмай, ишлаб юришларини кўриб, “борсак ҳам, бормасак ҳам барибир ёппасига беришимизга тўғри келади, “4”лик фалон сўм, “5”лик писмадон сўм” ва шу қабилдаги гапларни талабаларнинг ўз оғзиларидан эшитганим учун ҳам доим пойтахтда таълим олишга интилганман.
Лицейни тамомлаб, бир йил ўқишга киролмадим. Ҳозир Ўзбекистон Миллий университетининг Журналистика факультетида таҳсил олиш бахтига муяссар бўлганимга ҳам 3 йил бўлибди. Оллоҳга шукр. Шу 3 йил мобайнида қинғирликларга деярли гувоҳ бўлмадим. Илм олиш пайида бўлган талабаларга барча имкониятлар мужассам.Аммо:
Иккинчи даражали фанларга йўналиш фанлардан кўра кўпроқ диққат қаратилиши бироз тушунарсиз. Биринчи курсда илк семестр мобайнида икки пара қўйилган “Олий математика” кейинги йил биринчи курс талабалари учун иккинчи семестрга ҳам узайтирилди. Фан мутахассиси фанини қанчалик яхши ўтмасин, Олий математикани жуда оз сонли журналист талабалар яхши тушунади, асосан, пойдевори бўлган 10 фоиз талабалар ўзлаштиради. Қолган 90 фоиз талаба давомат учун ўтириб беради холос. Мутахассислиги бўлмаган фанларни чуқурлаштириб юбориш, талабаларнинг миясини “ачитиш”дан бошқа нарса эмас.
Бу борада мурожаат қилинганда, “Бу Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги томонидан ўрнатилган жадвал, биз ўзгартира олмаймиз” – деган жавоб олинган.
Энг қизиғи: иккинчи курс бошида жадвалда география фанини кўриб, ҳайрон қолдик: “Устоз, географияни биринчи курсда ўтган эдик-ку, бу бир семестрлик фан эмасмиди?” - деганимизда, устознинг “Тўғри, бир семестрлик фан. Аммо ўтган йили жадвалга адашиб қўйиб юборилган экан, аслида энди ўтилиши керак экан” - деган жавобидан яна-да ҳайрон қолганмиз. Шундай қилиб, биринчи курсда жадвалда адашиб қолган географияни кейинги йили икки парадан қилиб ўтдик. Иш жараёнида қайсидир фаннинг бир
семестрлик таълими ва ойлик маошининг хатолик туфайли бошқа бир ўқитувчига ўтиб кетиши, сарфланган вақт учун ким жавобгар?
семестрлик таълими ва ойлик маошининг хатолик туфайли бошқа бир ўқитувчига ўтиб кетиши, сарфланган вақт учун ким жавобгар?
Ундан ҳам қизиғи: мана шу йил жадвалга бизнинг наздимизда бир хил бўлиб қолган
(аслида эса иккита умуман бошқа-бошқа) фанлар - “Социология” ва “ОАВ социологияси” – қўйилгани бўлди. “Социология”дан эшитган гапларимизни кейинги пара “ОАВ социологияси”дан ҳам эшитамиз ёки шуни ҳам эшитмаймиз. "ОАВ социологияси" фанидан мутахассиснинг йўқлиги ва фан доирасида адабиётларнинг етишмаслиги, борларининг жахон стандартларига жавоб бермаслигини кўриш мумкин. Ўтилаётган маданиятшунослик фанининг мавзулари ҳам ўтган йилги "маънавият асослари”нинг мавзуларидан фарқ қилмайди. Ўша-ўша гаплар.
(аслида эса иккита умуман бошқа-бошқа) фанлар - “Социология” ва “ОАВ социологияси” – қўйилгани бўлди. “Социология”дан эшитган гапларимизни кейинги пара “ОАВ социологияси”дан ҳам эшитамиз ёки шуни ҳам эшитмаймиз. "ОАВ социологияси" фанидан мутахассиснинг йўқлиги ва фан доирасида адабиётларнинг етишмаслиги, борларининг жахон стандартларига жавоб бермаслигини кўриш мумкин. Ўтилаётган маданиятшунослик фанининг мавзулари ҳам ўтган йилги "маънавият асослари”нинг мавзуларидан фарқ қилмайди. Ўша-ўша гаплар.
Тўғри, журналистлар ҳамма соҳалардан хабардор бўлиши лозим. Кўп фанларни ўзлаштириш билим доирасининг кенгайишига хизмат қилади. Аммо биринчи навбатда ўз соҳасини чуқурроқ ўрганиши керак эмасми?!
Йўналиш фанлар учун ҳафтасига бир пара ажратилиб ёки уларнинг баъзи ўқитувчилар томонидан бўш тартибда ўтилиши ҳолатида, баъзи иккинчи даражали фанларнинг эса ҳафтасига икки пара қўйилиши ёки қаттиқ тартибда ўтилишини ёки юқорида келтирганим кулгили–ачинарли ҳолатларни қандай тушуниш мумкин?!
Дарс жадвалларини белгилайдиган Таълим вазирлиги бу борада яна-да чуқурроқ ўйлаб
кўрса, мақсадга мувофиқ бўлармиди. Ахир, йўналиш фанларни бўғиб туриб, қандай қилиб
етук кадрлар етиштириш мумкин?! Таълим соҳасидаги муҳим билан ўта муҳимни фарқлай олмаслик яхши оқибатларга олиб келмаслиги аниқ.
кўрса, мақсадга мувофиқ бўлармиди. Ахир, йўналиш фанларни бўғиб туриб, қандай қилиб
етук кадрлар етиштириш мумкин?! Таълим соҳасидаги муҳим билан ўта муҳимни фарқлай олмаслик яхши оқибатларга олиб келмаслиги аниқ.
Bu maqolini o`qib ko`pgina talabalar talabalik davrida shunaqa fikrga borishiga yana bir bor amin bo`ldim. Aslida esa siz aytgan Oliy matematika, Geografiya fanlari bu xar qanaqa talabalar uchun kerak deb o`ylayman. O`qishni tamomlagandan keyin attang deb qo`lishdan oldin hozirgi kunda ayni siz aytgan matematikani yaxshilab o`rganish maqsadga muoffiq. Chunki matematika sizga kerak bo`lmasi mumkin ammo kelajakda farzandlaringgiz tarbiyasida o`z o`rnini topib albatta yaxshi ham vaqtida o`qigan ekanman degan fikrga kelasiz.
ОтветитьУдалитьSalom, avvalombor talabalar orasidagi eng qiziqarli mavzuni ko'targaningiz uchun sizga rahmat, to'g'ri balkim poytaxtda ta'lim juda ham zo'r o'qitilar, lekin viloyatlardagi barcha oliy dargohlar ham bir xil emas, albatta bu o'sha oliy dargohning saviyasiga bog'liq, birinchi bor talaba bo'lganimda 18 yoshda edim, asta sekinlik bilan I bosqichda o'qiy boshladim, o'z mutahassislik fanlarini o'zlashtirish talabaning individual qobiliyatiga bog'liq ekanligini tushunib yetdim, biroq birinchi bor oq'igan oliygohim, tan olish kerak, juda am ajoyib edi, 4 yil qanday o'tganini bilmay ham qoldik, hattoki ba'zi fikrlarga ko'ra aynan bizning mutahassisligimiz bo'yicha ushbu viloyat oliygohi poytaxt oliygohidan ancha kuchlilik qilishini ham ko'p bora eshitdik. Bu ham bir shaxsiy fikr. Lekin ikkinchi bor yana talaba bo'lib, boshqa bir ixtisoslikka o'qishga kirganimda, darslarga atigi ikki kun qatnashib, siz maqolada ta'kidlab o'tgan vaziyatga duch keldim, o'shandagina birinchi oliygohimning qadrini tushunib yetdim, lekin bunday vaziyat va muhitning yuzaga kelishiga kim aybdor, biz talabalarmi yoki domlalarmi? Buni nima deb izohlay olaisiz? Hurmat bilan Sherali.
ОтветитьУдалитьDomlalarning maoshi yuqori bo'lganida, ular ham bunday qilmagan bo'lardi, o'z ishiga ma'suliyat bilan yondoshgan bo'lardi, ularni ham ayblab bo'lmaydi... Deyish ham mumkin. LEKIN, avvalo, bu har bir insonning vijdon amriga havola. Och qolsa ham harom luqmadan hazar qiladigan insonlar ham bor jamiyatda. Talabalarga kelsak, men ingliz tilidan bolalarga qo'shimcha dars o'taman. O'qituvchi bir muddat bo'shashsa, o'quvchi o'zini "tashlab yuboradi". O'qituvchi muruvvatga o'xshaydi, bilamizki, muruvvat uskunani yo harakatga keltiradi, yoinki harakatdan to'xtatadi. Fanga o'quvchini qiziqtira olish ham, ma'suliyatsizlik qilib uni hafsalasini pir qilish ham mumkin. Albatta, meni fikrlarim nisbiy. Hammaga ham to'g'ri kelmasligi mumkin.
УдалитьVa yuqoridagi fikrlarim hammaga ham taaluqli emas....
УдалитьAssalomu alaykum.
ОтветитьУдалитьUshbu maqolani o'qiyotib, ko'z oldimdan talabalik davrim keldi. I bosqich talabasi bolganimda 17 yosh edim. Kollejda oqimaganim bois, maktabdan tog'ri kelganman qopol qilib aytganda. I semestr boshladni, qattiq oqihsga kirishdim, nafaqat men balki juda ko'p kursdoshlarim ham. Kutubxonalarda kechgacha otirar edik. Kutubxonaning hodimlari iltimos qilar edi, "'bollar ketinglar ergata davom ettirasizlar, biz ham uyga ketaylik" degan gaplarni ham eshitganmiz. Lekin oradan vaqt o'tib sessiya boshlandi. Ana endi bu yog'i men uchun kutalmagan holat boldi. Javlon urib bilim olishga intildik, o'qidik va izlandik, ammo bolarni hammasi "BEKORGA" domlajonlar uchun bekorga sarflangan vaqt edi ekan. Tog'ri oz ishiga sadoqatli, egallab turgan lavozimidan o'z manfaatlari yo'lida foydalanmaydiganlari ham uchragan, buni inkor etmayman. Lekin juda ko'pchilik kursdoshlarimda o'qishga bolgan qiziqish -0 darajaga tushub ketgan edi.
Ko'pincha holatlarda o'z hizmat vazilariga sitqidildan yondoshmagan muallimlar, talabaning kelajagiga salbiy ta'sir ko'rsatib quyishlari mumkin, o'zlari bilmagan holatda.
Xulosa qilib aytadigan bolsam, siz hali talaba ekansiz, bilim olishga intiling, kelajakda bu olgan bilimlaringiz albatta kerak boladi, qaysi soha hodimi bolishingizdan qat'iy nazar.
Bu o'rinda Oliy va O'rta maxsus ta'lim vazirligining o'z oldiga quygan maqsadlarini e'tiborga olsak, masalaga bir oy oydinlik kiritilgan bo'lar edi. Ta'lim vazirligining eng muhim vazifalaridan biri - yoshlarning o'qish vaqtidagi bandligini ta'minlash. Chunki bizda darsdan keyin kutubxonada vaqt o'tqazadigan talabalardan ko'ra diskotekada xordiq chiqarishni xoxlaydigan talabalar ko'p qismni tashkil etadi. Siz yuqorida keltirgan ikkinchi darajali fanlar qo'yilishining muhimm sabablaridan biri, talabani ko'proq vaqt ilm dargohida "tutib turish" Bu fanlarning olib tashlanishi uchun, darsdan keyin kutubxonaga qatnaydigan talabalar sonini oshirish kerak. Shunda o'z-o'zidan masala hal bo'ladi. (Uzr man iqtisodchiman, chiroyli yozolmayman :) )
ОтветитьУдалить